27) Bioscoop (nu Chinees restaurant ¨De Grote Muur´) 

Foto´s van het pand vóór en na de oorlog (vanaf 1950 pension met Indische repatrianten).

Korte beschrijving:

Dit was tijdens de mobilisatieperiode een hotel-café, genaamd ¨Tramstation¨ en later (vanaf aug. 1950) café ¨het Centrum¨. Achter het hotel was een bioscoop die door de ingekwartierde militairen werd gebruikt om te ontspannen. Militairen organiseerden O&O-avonden (ontwikkeling & ontspanning), zoals filmavonden, muziek en cabaret. Kent u Kobus Kuch ? Of de liedjes van Lou Bandy, Bob Scholten of Snip & Snap? Scrol naar beneden en u kunt ze beluisteren.

De eigenaar Van Soest werd in 1944 beschuldigd van verraad en NSB-lidmaatschap, maar is daarvan in 1949 vrijgesproken.


Schuin tegenover het gemeentehuis stond hier omstreeks 1910, het hotel-café Tramstation¨ van de heer W. Gerth; ervoor was een tramstation. Achter het café was een zaal, dat gebruikt werd voor familie- en verenigingsfeesten en als bioscoop. Tijdens de mobilisatie (1939-1940) werden er ook O&O avonden ("ontwikkeling & ontspanning") gehouden. Na het overlijden van Gerth  in maart 1939 werd het overgenomen door F. van Soest.

Om verveling te voorkomen bij de ingekwartierde militairen werden er door zowel door burgers/burgercomités, als door de militairen zelf, voor de avonden en weekenden diverse activiteiten georganiseerd cabaret of film. Zie ook onderaan deze pagina voor kenmerkende liedjes uit deze tijd.

Later werd het café ¨Het Centrum¨.

afb.: de bioscoopzaal

militairen op het terras

Programmering in bioscoop "Centrum" (1954)

Zo konden de militairen bij het welzijnscomité diverse dingen kopen, zoals zangbundels en snuisterijen. Ook konden ze zich abonneren op “De Wacht”, een mobilisatiekrantje voor de Nederlandse strijdkrachten. In dit krantje werden de ervaringen van militairen gedeeld en de soldaten werden op de hoogte gebracht van de laatste nieuwe militaire ontwikkelingen.

Er waren ook soldaten die bij de ingekwartierde boeren nog even een handje gingen helpen. Ook maakten de soldaten eigen oorlogssouvenirs zoals lampjes, asbakken, lepelhangers enz. Ze hoefden zich niet te vervelen. 

De Wacht en andere boekjes ter ontspanning.

Verslag in de Katholieke Illustratie over de O&O-avonden.

De Nederlandse soldaat kon gratis via de veldpost een brief of ansichtkaart naar huis of zijn geliefde sturen. De veldpostdienst kreeg in 1939 de beschikking over 13 veldpostkantoren  in Nederland.

De Kaap, 1-7-1939:

De Kaap, 25-11-1939:

De Kaap, 8-6-1940:

Amusement. (als u op de blauwe tekst klikt opent youtube met het betreffende liedje)

Voor het grotere amusementswerk was Jan Soldaat aangewezen op de schaarse voorstellingen van O&O. Het vervoer van de artiesten verliep moeizaam, maar toch werden tienduizenden getrakteerd op een daverend brok vaderlandse gein, dat werd aangedragen door olijkerds als Snip en Snap  en Lou Bandy. Zij zongen o.a. "Blonde Mientje heeft een hart van prikkeldraad" of men stelde de dwingende vraag "wie heeft er suiker in de erwtensoep gedaan" of een welgemeend advies "Geef ze een koppie koffie, schenk ze een vriendelijk woord". En uiteraard het bekende lied "Rats, kuch en bonen". Klik HIER om de tekst van dit lied te lezen.

Een actieve rol in de amusementssector werd gespeeld door Bob Scholten ('Holderdebolder' en "Heel de stad is opgetogen"), Louis Noiret ("Ik ben Kobus Kuch"), Henri Theunissen ("Je strozak is je beste kameraad") en VARA's Anton Beuving die er een patriottisch "Eigen erf is eigen land" tegenaan gooide. De KRO had een speciale radio-uitzending: "In de kantine van leger en marine". 

Spotprenten en hekeldichten op Jan Soldaat waren niet van de lucht. Maar ook op de amusementsavonden die speciaal voor de dienstplichtigen werden georganiseerd, werd met de dienst gespot - overigens tot groot genoegen van de soldaten zelf. De figuur van Kobus Kuch (zie foto), gespeeld door Louis Noiret, had aan die avonden zijn ontstaan te danken.

Hij doorspekte zijn liedjes met grapjes en hij wist de soldaten aan het zingen te krijgen waardoor ze even de zorgen konden vergeten.


Deze wandeltocht is een initiatief van de Historische Vereniging Leersum en de Tijdlijn van Leersum.

 

© 2020 Ontdekkingstocht Leersum WO II


Reclame

Maak jouw eigen website met JouwWeb