24) De veldkeuken

Uitgifte veldkeuken toen (1939) en dezelfde plek nu (2020).

Korte beschrijving:

Het voedsel dat in de veldkeuken (punt 22) was bereid, werd hier aan de militairen verstrekt. Een bekende soldatenmaaltijd bestond uit rats, kuch en bonen.


Veldkeukens stonden o.a. ook op Middelweg 5, Nieuwe steeg 2 en King William. (punt 22 in deze route). Op deze plek was een uitgifteplek, waar militairen hun maaltijd konden halen. 

Voeding

Rond 1940 liep de Scherpenzeelseweg (toen Ginkelscheweg) rechtdoor tot aan de Rijksstraatweg. Op de plek waar nu de muziekkoepel staat op het Kerkplein, stond in de mobilisatietijd een houten gebouwtje: het uitgifteloket voor militair voedsel. Het eten werd gemaakt in een keukenwagen, die achter de schuur van King William stond en het eten werd hier, op het Kerkplein, uitgedeeld aan de soldaten. De militairen nuttigden hun voeding op de diverse aanwezige terrassen in de omgeving. Kinderen gingen nog wel eens naar deze militairen om lekkere dingen te halen.

Wat kregen de soldaten in 1940 zo dagelijks te eten:

Bruinbrood met boter, beleg, koek, kaas en vlees.

Rats, kuch en bonen

Melk en fruit.

Voor afwisseling werd er ook wel eens soep 'geserveerd',

’s Morgens thee en ‘s middags koffie.

foto van militairen die hun maaltijd nuttigen en krantenberichten uit De Kaap over het overschot van voedsel.

Rats, kuch en bonen.

Rats heeft betrekking op stamppot van een paar dagen oud, bestaande uit jus van vlees met uien, wortelen, aardappelen. 

Kuch is broodje dat volgens de voorschriften door het leger als voedsel aan de manschappen wordt verstrekt en bonen (bruine of witte bonen) waren de dagelijkse toevoeging aan het menu.

Er zijn veel liedjes gemaakt over het soldateneten. Zie ook punt 27. Een zeer bekend liedje heet 'rats, kuch en bonen' dat in 1939 door Lou Bandy werd gezongen. Klik HIER om het liedje te horen en bijbehorende filmbeelden te bekijken (youtube wordt geopend).

De meesten militairen hadden behoefte aan bijvoeding, want de officiële pot was wel overvloedig en vet, maar nauwelijks smakelijk. Volgens het "Handboek voor den Soldaat" had hij per dag recht op:

0,75 Kg brood,

0,35 Kg rundvlees (met been),

0,05 Kg vet,

1,75 Kg aardappelen,

0,05 Kg rijst,

0,02 Kg koffie,

0,02 Kg boter

Voorts melk, suiker en zout naar behoefte.

Maar doorgaans draaide het uit op erwtensoep en bruine bonen, want de legermagazijnen puilden uit van de peulvruchten, die inkopers bij tonnen tegelijk hadden ingekocht.

Eetgerei (soldaten servies) in de kazerne:                 

2 stuks stenen borden, mes, vork, lepel en beter of mok               

Eetgerei te velde:

eetketel, zakmes, vork, lepel en veldfles.

Het Nederlandse leger had voor elk onderwerp wel een voorschrift. In deze voorschriften stond alle informatie waar het onderwerp aan moest voldoen. Zo waren er honderden van die voorschriften en dus ook een voorschrift voor de keukenwagen: Voorschrift No. 87 ‘Leidraad Keukenwagen-Infanterie 1915. Elke compagnie had zijn eigen keukenwagen.

De keukenwagen was voorzien van enkele reinigingsmiddelen en verbruiksartikelen: borstels - zeep - raapolie - potdoeken - soda - vaseline.

Technische gegevens van een keukenwagen:,

Lengte: 3533 mm

Breedte: 1750 mm

Hoogte: 2140 mm

Spoorbreedte: 1480 mm                

Volledige bepakking: 1740 kg

Er waren 2 kookketels aanwezig van elk 140 liter.

Personeel bij elke keukenwagen:

1 Kok

2 bijkoks (helpers)

1 Treinsoldaat

1 menagemeester sergeant (wachtmeester)

Wilt u weten welke materialen er in de veldkeuken aanwezig waren, klik dan HIER (document wordt geopend)


Deze wandeltocht is een initiatief van de Historische Vereniging Leersum en de Tijdlijn van Leersum.

 

© 2020 Ontdekkingstocht Leersum WO II